Hoed je voor oplichting, on- en offline

Oplichting is van alle tijden. En fraudeurs blijven zoeken naar nieuwe manieren om bedrog te plegen. Daarbij gaan ze steeds zorgvuldiger te werk. Zo wordt het voor mogelijke slachtoffers almaar moeilijker om vals van echt te onderscheiden. Wees daarom altijd op je hoede.

Hoe herken je oplichting via bijvoorbeeld een e-mail (= phishing) of een factuur die je met de post ontvangt (= factuurfraude)?

Phishing herkennen

Bij phishing ‘hengelt’ de dader naar je persoonlijke informatie zoals je bankgegevens, wachtwoorden, pincode … Dat kan met een valse boodschap via e-mail, sms, WhatsApp … Meestal lijkt het bericht van een bank of bekende organisatie te komen met een link naar een nagebootste website. Geef je op die site je gegevens prijs, dan gaat de dader bijvoorbeeld aan de haal met het geld op je rekening, gevoelige informatie of doet hij aankopen met jouw creditcardgegevens.

Een bericht kan ook een verdachte bijlage bevatten of de vraag om iets te downloaden. Als je daarop klikt kan de fraudeur een virus op je toestel installeren, ook weer met het doel je gegevens te stelen.

Maar een oplichter kan je ook via telefoon contacteren en vragen naar je persoonlijke gegevens of om geld over te schrijven. Hij of zij probeert dan je vertrouwen te winnen of je te misleiden door in te spelen op je angst.

Stel je deze vragen bij een verdacht bericht of telefoontje:

• Is het onverwacht: krijg je het bericht zonder reden, kocht je niets …?
• Is het dringend: kreeg je al een vraag tot betaling? Ken je ‘die vriend in nood wel’?
• Ken je de afzender: klopt het e-mailadres? Let op: ook al is het een echt e-mailadres, dan nog kan het over oplichting gaan.
• Vind je de boodschap vreemd? Officiële instanties vragen nooit om je persoonlijke gegevens door te geven via e-mail, sms of telefoon.
• Naar waar leidt de link? Is het woord voor .be, .com, .eu, .org … effectief de naam van de organisatie die jou contacteert of komt die pas na de slash? Voorbeeld:
• www.naamorganisatie.be is normaal betrouwbaar;
• www.info123.be/naamorganisatie is misschien niet pluis.
• Word je persoonlijk aangesproken? Wantrouw vage aanspreektitels of een aanspreking met je e-mailadres.
• Bevat het bericht veel taalfouten?
• Zit het bericht in je spam- of junkfolder?
• Probeert iemand je nieuwsgierig te maken?

Krijg je een vals bericht? Stuur het dan door naar verdacht@safeonweb.be.

Op safeonweb.be/nl/quiz/phishingtest kan je testen of jij valse e-mails goed herkent.

Factuurfraude herkennen

Betaalde je een factuur van een bedrijf waar je bijvoorbeeld een abonnement hebt en krijg je na een tijdje een aanmaning? Waarschijnlijk ben je dan het slachtoffer van een vervalste factuur.

Bij factuurfraude onderschept de oplichter de factuur, hij of zij kopieert ze en wijzigt daarbij het rekeningnummer en soms zelfs het te betalen bedrag. De fraudeur kan de facturen uit de postbussen van bpost stelen of de postkamers van bedrijven, of uit je eigen brievenbus.

Tegenwoordig is de nepfactuur bijna niet te onderscheiden van de echte factuur. Daarom kan je makkelijk in de val trappen.

Wat te doen vóór je een factuur betaalt?

• Controleer of het rekeningnummer op de factuur overeenkomt met dat op de bestelbon of de website van de leverancier.
• Wantrouw een factuur waarop vermeld wordt dat het over een nieuw rekeningnummer gaat. Zo’n vermelding van nieuw rekeningnummer kan ook via een sticker op de envelop staan.
• Vergelijk het rekeningnummer van de laatste factuur altijd met dat van de vorige factuur. Als het rekeningnummer verschillend is, dan moet dat een belletje doen rinkelen.
• Bel bij twijfel de leverancier op, maar pas op want het telefoonnummer op de factuur in kwestie kan ook vals zijn.

Let op, ook digitale facturen kunnen vervalst zijn. Check daarom altijd het e-mailadres van de afzender.

Bron phishing: safeonweb.be
Bron factuurfraude: economie.fgov.be